https://chatbot.denizbank.com/Sdk/Jetlink.js

Menüye Git İçeriğe Git
 

Bireysel Bankacılık

Bireysel müşterilerime özel, yeni bir bankacılık deneyimi!

 

Emekli Bankacılığı

Emeklilerimize özel ürünler ve kampanyalar ile tanışın!

 

Afili Bankacılık

Ayrıcalıkları önünüze seren bankacılık Deniz’de!

 

Özel Bankacılık

DenizBank’ın özel müşterilerine sunduğu ayrıcalıkları keşfedin!

 

KOBİ Bankacılığı

Deniz’in KOBİ’lerimize sunduğu ayrıcalıklı ürün ve hizmetlere ulaşın!

 

Tarım Bankacılığı

Çiftçilerimizin ihtiyaçlarına göre hazırlanmış tüm çözümlerimizi görün!

 

Kurumsal ve Ticari Bankacılık

Kurumsal müşterilerimizin tüm ihtiyaçlarına özel çözümler Deniz’de!

Karbon Ayak İzi Nedir Nasıl Hesaplanır?

Artan dünya nüfusu ile birlikte bu nüfusun ihtiyaçları da artmaktadır. Doğal kaynakların sınırlı olmasına karşın ihtiyaçların sınırsız olması ve sürekli artan ihtiyaçların karşılanması için yaşanan tüm süreç, maalesef yaşadığımız ekosistemin bozulmasına sebep olmaktadır. Bu ihtiyaçların karşılanma gerekçesinin insanlığın gelişimi ve refahı için olduğu ifade edilse de süreçte yaşanan sera gazı emisyonlarındaki artış, yaşadığımız ekosistem üzerindeki dengenin bozulmasının başlıca sebeplerinden biridir. Özellikle 1800’lü yılların başından itibaren sanayileşme ve fosil yakıt kullanımındaki artış, sera gazı emisyonlarının da atmosfer içindeki konsantrasyonların hızla artmasına sebep olmuştur. Bu durum iklim değişikliğinin etkilerinin daha belirgin hale gelmesine yol açmıştır.

Atmosferde biriken sera gazlarının atmosferdeki konsantrasyonu artıkça güneşten gelen ısı enerjisinin, dünyadan geri yansıyan kısmına daha fazla engel olmakta, bu durum da dünyanın ortalama sıcaklığının artmasına yani dünyanın ısınmasına neden olmaktadır. Bu ısınma, küresel iklim sistemlerinde büyük değişikliklere yol açar.

Karbon Emisyonu ve Karbon Ayak İzi Nedir?

İnsan kaynaklı faaliyetler sonucu ortaya çıkan sera gazı emisyonu yaratan gazları aşağıdaki gibi belirtebiliriz.

  • Karbondioksit (CO2)
  • Metan (CH4)
  • Diazomonoksit (Nitrözoksit) (N2O)
  • Kloroflorokarbonlar (CFC’ler)

Atmosfer içinde bulunan ve sera etkisi yaratan gazların yaklaşık,

  • %76’sı karbondioksit
  • %16’sı Metan
  • %6’sı Nitrözoksit
  • %2’si CFC’ler dir.

Bu gazların küresel ısınmaya etkileri birbirinden çok farklı olmakla birlikte, oransal olarak içlerinde en fazla karbondioksit olması sebebiyle genelde sera etkisi yaratan gazların emisyonları “karbon emisyonları” olarak anılmaktadır.

Karbon emisyonları, belirli faaliyetlerin veya süreçlerin neden olduğu toplam sera gazı miktarını ifade eder. Bu emisyonların miktarının karbondioksit eşdeğeri (CO2e) cinsinden hesaplanmasıyla çıkan değere de “Karbon Ayak İzi” denir.

GHG (Greenhouse Gas) protokolüne göre;

  • Kapsam1-Doğrudan sera gazı emisyonları
  • Kapsam2-Dolaylı sera gazı emisyonları
  • Kapsam3-Dolaylı sera gazı emisyonları
    Olarak 3 kategoride,

ISO 14064 standardına göre de;

  • Kategori1-Doğrudan sera gazı emisyonları
  • Kategori2-İthal enerjiden kaynaklı dolaylı sera gazı emisyonları
  • Kategori3-Ulaşımdan kaynaklanan dolaylı sera gazı emisyonları
  • Kategori4-Kuruluş tarafından kullanılan ürünlerden kaynaklanan dolaylı sera gazı emisyonları
  • Kategori5-Kuruluştaki ürünlerin kullanımıyla ilişkili dolaylı sera gazı emisyonları
  • Kategori6-Diğer kaynaklardan dolaylı sera gazı emisyonları
    Olarak 6 kategoride sınıflandırılmıştır.

Emisyonlar, doğrudan (birincil) ve dolaylı (ikincil) olarak iki kısımda hesaplanır.

  • Doğrudan emisyonlar; belirli bir faaliyet veya süreç için kontrol edilen kaynak ve faaliyetlerin neden olduğu ve doğrudan atmosfere salınan sera gazlarını ifade eder. Örneğin; doğalgaz, araç yakıtları, klima gazları vb.
  • Dolaylı Emisyonlar; kullandığımız ürünlerin tüm yaşam döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmaları sebebiyle ortaya çıkan sera gazlarını ifade eder. Örneğin; elektrik tüketimi, seyahatler, konaklamalar, atıklar, plastik, kağıt, metal gibi materyal kullanımları vb.

Karbon Ayak İzi Nasıl Hesaplanır?

Karbon ayak izi için yapılan emisyon hesaplamaları, enerji tüketimi, üretim süreçleri, ulaşım gibi diğer ilgili tüm faaliyetler için gerekli verilerin toplanmasıyla başlar. Belirli bir faaliyet veya süreç için emisyon faktörleri (örneğin, bir litre benzin yakıldığında ne kadar CO2 salındığı) kullanılarak toplam CO2e değeri hesaplanır.

Bu hesaplamalar için her tüketim ve işleme özel bilimsel temelli olarak belirlenmiş katsayılar kullanılır. Hesaplamaların kolaylaştırılması adına GHG, ISO gibi metodolojiler temelinde çeşitli yazılımlar ve araçlar geliştirilmiştir. Bu karbon ayak izi hesaplayıcıları, bireylerin veya hanelerin enerji tüketimi, ulaşım alışkanlıkları ve diğer günlük faaliyetlerine dayalı olarak karbon ayak izi hesaplamalarına yardımcı olur. Kurumsal emisyon raporlama araçları ise şirketlerin faaliyetlerine bağlı emisyonlarını izlemek ve raporlamak için kullanılır. Ayrıca, birçok ülke ve uluslararası kuruluş, karbon emisyonlarının izlenmesi ve azaltılması için rehberlik ve araçlar sunmaktadır.

Karbon Ayak İzi Nasıl Azaltılır?

Emisyonların atmosfere salımı ile emisyon artışı nasıl mümkün oluyorsa, bu çerçevede azaltımı da tabi ki mümkündür ancak bu azaltım emisyon salımı kadar kolay olmayacaktır. Karbon emisyonlarının azaltılması, küresel ısınmanın etkilerini hafifletmek için kritik bir öneme sahiptir.

Enerji verimliliği, bu konuda atılacak ilk adımlardan biridir. Enerji tasarrufu sağlayan cihazların kullanımı, binaların yalıtımı ve enerji yönetim sistemleri gibi önlemlerle enerji verimliliği artırılabilirken, emisyon salımlarında da azaltım sağlanabilir.

Fosil yakıtlar yerine güneş, rüzgar, hidroelektrik ve biyokütle gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltarak karbon emisyonlarını önemli ölçüde düşürebilir.

Ulaşım sektöründe de önemli değişiklikler yapılabilir. Elektrikli araçlar, özel araç kullanımı yerine toplu taşıma sistemlerinin kullanımı, bisiklet ve yürüyüş gibi düşük karbonlu ulaşım yöntemlerinin tercih edilmesi, ulaşım kaynaklı emisyonların azalmasına yardımcı olur. Ayrıca, şehir planlamasında bisiklet yolları ve yaya alanlarının artırılması da bu konuda etkili adımlar arasında yer alır.

Tarım sektöründe sürdürülebilir uygulamalar benimsenmelidir. Toprak yönetimi, gübre kullanımı ve hayvancılık uygulamalarında sürdürülebilir yöntemler kullanılarak tarım kaynaklı emisyonlar azaltılabilir. Ormansızlaşmanın önlenmesi ve ormanların korunması da büyük önem taşır. Ağaçlandırma ve orman koruma projeleri, atmosferdeki karbonu emerek karbon yutakları olarak işlev görür.

Günlük hayatımızda bireysel olarak yapacağımız küçük değişiklikler önlemler, toplumsal düzeyde büyük etkiler yaratarak karbon ayak izinin önemli ölçüde azaltımında önemli bir fark yaratabilir. Et üretimi, yüksek karbon emisyonlarına neden olur. Bu nedenle, bitki bazlı beslenme tercih edilerek emisyonlar azaltılabilir. Uzak mesafelerden gelen ürünler yerine yerel olarak üretilen gıdalar tercih edilerek ulaşım kaynaklı emisyonlar azaltılabilir. Elektrikli cihazların gereksiz yere açık bırakılmaması, enerji tasarruflu ampuller kullanılması ve evlerin yalıtılması gibi basit önlemlerle enerji tüketimi azaltılabilir. Atıkların geri dönüştürülmesi, yeni ürünlerin üretiminde kullanılan enerji miktarını ve dolayısıyla emisyonları azaltır.

Karbon Ayak Artıran Hususlar Nelerdir?

Sera gazı etkisi yapan gazların gereğinden fazlasının atmosfere karışacak şekilde salımı emisyonları, dolayısıyla karbon ayak izini artıran etkenlerdir. İklim krizi ile mücadelede dikkat edeceğimiz öncelikli husus, enerji üretimi için kullandığımız yakıtlar kaynaklı açığa çıkan karbondioksit, metan ve nitrözoksit olmalıdır.

Sera gazları içerisinde en büyük etkiyi yaratan karbondioksitin yaklaşık %62’si endüstriyel süreçler kaynaklı, yaklaşık %3’ü çimento üretimi kaynaklı, yaklaşık %11’i de yıl tarlayı sürerek toprak içerisindeki karbonu açığa çıkaran yanlış tarım uygulamaları ve orman yangınları kaynaklıdır.

Metan gazının ise fosil yakıtların yeryüzüne çıkarılması esnasında atmosfere karışan yaklaşık %5, pirinç üretimi ile açığa çıkan yaklaşık %5, büyükbaş hayvanların sindirimi ile açığa çıkan yaklaşık %5 ve diğer kaynaklardan gelen %1’lik etkisi vardır. Nizröoksit gazının ise araçların egzostları ve suni gübre kullanımı kaynaklı yaklaşık %6’lık bir etkisi olduğu söylenebilir.

Tüm bu süreçlerde sera gazı etkisi yaratan gazlardan %98’i bu üç gaz kaynaklı olup, bu gazların atmosfere karışımına sebep olan proseslerin kontrol altına alınması ve azaltımına yönelik stratejiler geliştirilmesi oldukça önemlidir.

İlginizi Çekebilir

başvuru

Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nelerdir?

başvuru

Ekosistem Nedir ve Ekosistemi Oluşturan Unsurlar Nelerdir?

başvuru

Küresel İklim Değişikliği Nedir ve Nedenleri Nelerdir?